خبرگزاري ميراث فرهنگي ـ گروه ميراث فرهنگي ـ شهر فردوسي اين‌روزها دوباره مورد ساخت و سازهاي بي‌رويه قرار گرفته و روستاهايي که قرار بود از روي اين شهر تاريخي بروند، ماندگار شدند و حتي قرار است براي گرمايش و امکانات رفاهي آن‌ها هم تدبيري شود. شايد بحث انتقال لوله‌هاي گاز از عرصه توس معلق است و مي‌گويند منتفي شده اما سوبسيد‌ها براي بهره‌برداري از برق، معضل دوباره ماندگاري اين روستاهاست.
به گزارش CHN سال‌هاي 1383 و 84 بود که مردم سه روستاي سفلا، عليا و اسلاميه با تجمع در کنار آرامگاه فردوسي مانع از ورود گردشگران شدند و از سازمان ميراث فرهنگي خواستند تا نسبت به انتقال لوله‌هاي گاز به اين سه روستاي عرصه شهر توس ممانعت نکند. پيش از اين و هنگام انتقال اين لوله‌ها که بايد از روي عرصه و حتي جاهايي که ساخت و ساز نشده و بکر مانده بگذرد، پايگاه ميراث فرهنگي توس، مخالفت‌هايي را آغاز کرد و از آن تاريخ بحث‌هاي متعددي درباره سرنوشت اين روستاها پديد آمد.
شهر توس در يک حصار تاريخي قرار گرفته است. دورتا درو اين حصارها را روستاهايي فرار گرفته است که از اين ميان سه روستا (سفلا، عليا، اسلاميه) درست روي عرصه شهر تاريخي توس ساخته شده‌اند. اين سه روستا ارزش تاريخي ندارند و حتي برخي از ساخت و سازهاي انجام گرفته در آن‌ها با فضاي فرهنگي توس تداخل دارد. بر همين اساس مقرر شد تا طي همکاري سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري با وزارت مسکن، مکان جديدي براي انتقال اين سه روستا آماده شده و عرصه آزاد سازي شود.
انتقال لوله‌هاي گاز به اين سه روستا، فرصتي براي ماندن اهالي آن روي عرصه تاريخي بود. بر همين اساس پايگاه ميراث فرهنگي توس طي مخالفت خود خواستار انتقال آن‌ها شد و اعلام کرد که در صورت انتقال لوله‌هاي گاز، که بايد از ميان عرصه عبور کنند، نه تنها زخمي ديگر بر آثار شهر توس وارد ميشود که صرف هزينه‌هاي بي‌مورد، مانع از انتقال اين روستاها ميشود.
اما روستا‌ئيان اين مخالفت‌ها را تاب نياوردند و دست به اعتراض زدند و خواستند که ميراث فرهنگي دست از خواسته خود بردارد. اهالي اين روستاها در فصل سرد سرما نياز به گرمايش داشتند و نقل و انتقال کپسول‌هاي گاز معضلات زيادي را براي آن‌ها به همراه مي‌آورد.
در پي طرح انتقال روستاها از روي عرصه، مکان جديدي جانمايي شد. شهرک الاهيه در نزديکي مشهد که به گفته مسئولان ميراث فرهنگي محل مناسبي براي اين کار بود. طرح به وزارت مسکن داده شد اما به گفته کارشناسان سازمان ميراث فرهنگي، وزارت مسکن پس از بررسي‌ها و ارائه دلايلي با اين طرح موافقت نکرد.
هرچند گفته ميشود که سازمان ميراث فرهنگي در حال حاضر با ارسال مبالغي در طول سال، تلاش مي‌کند تا با تملک زمين‌ها عرصه را آزاد‌سازي کند اما هنوز بخش زيادي از سه روستاي ياد شده روي عرصه است.
در کنار روستاها باغات توس قرار گرفته‌اند. در گذشته هم به همين شکل بود. باغ‌ها حصار ميان ساکنين توس با بيرون از اين شهر تاريخي بود. گفته ميشود اين باغات در هنگام حمله اشرار و غارتگران، محل پناه همشهريان فردوسي بود و حتي از ميوه‌هاي اين باغ‌ها براي معاش خود نيز استفاده مي‌کردند.
امروز اين باغات محل مناسبي براي گسترش اين سه روستا شده است. به گفته کارشناسان نه تنها ساخت و سازها به شکلي جدي در اين روستاها آغاز شده که حتي از قوانين مربوط به ميراث فرهنگي نيز تخطي ميشود و ساختمان‌هايي به ارتفاع سه يا چهارطبقه نيز ساخته ميشود. اين در حالي است که ارتفاع مجاز در اين سه روستا، يک طبقه بوده است.
به گفته کارشناسان ميراث فرهنگي هيچ ناظري در حال حاضر، براي کنترل اين ساخت و سازها وجود ندارد. و اين موضوع به شکل بي‌رويه‌اي ادامه دارد.
از سوي ديگر گاز رساني منتفي شده اما سوبسيد‌هايي براي برق منطقه در نظر گرفته شده که باعث ميشود روستاييان عرصه تاريخي شوش با هزينه برق کمتر، گرمايش محيط خود را تامين کنند. به گفته کارشناسان اين امر باعث ماندگاري بيشتر اهالي روستا ميشود.
کاوش‌هايي که براي توس مضر است
کهن‌دژ توس شامل چهارديوار و برج است که محدوده مياني اين حصار تا کنون کاوش نشده بود. سازمان ميراث فرهنگي طي طرحي گودبرداري و کاوش در اين محدوده را آغاز کرد، اما همين امر که در بستر برنامه‌ريزي شده مي‌تواند به ارگ توس جلوه ديگري بدهد، مورد انتقاد برخي کارشناسان قرار گرفته است.
کارشناسان معتقدند که هنوز براي مرمت بخش‌هاي کاوش شده که گفته ميشود برخي از آن‌ها به دوره سلجوقي مربوط ميشود، فکر مرمتي نشده و ترانشه‌هاي باستان‌شناسي مثل چاله‌هاي بزرگ در جاي خود باقي‌مانده‌اند.
آب باران در اين به اصطلاح ترانشه‌ها جمع ميشود و رطوبت مرکزي کهن‌دژ را بالا برده است. همين امر باعث رانش ديوارهاي اطراف دژ شده و برج‌ها را در معرض خطر قرار داده است. گفته ميشود که اکنون ديوارها کمي رانش داشته و احتمال فرو ريختن بخش‌هايي از آن‌ها وجود دارد.
در حال حاضر آنچه اهميت دارد ثبت جهاني زادگاه فردوسي است. اين ساخت و سازها و اين دخالت‌ها در عرصه و حريم شهر تاريخي توس، مانع از ثبت جهاني آن ميشود. ثبت جهاني زادگاه فردوسي، ثبت جهاني يکي از بزرگترين حماسه‌سرايان و اسطوره‌پردازان جهان است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر