بيست‌وششمين جشنواره‌ي هنر محيطي در حالي در «كلاته» شيخ ابولحسن نيشابور برگزار شد كه سنگ‌نگاره‌هايي قديمي توسط يكي از هنرمندان بومي در محل «درخت جوز» پيدا شد.
به گزارش خبرنگار هنرهاي تجسمي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)،كلاته شيخ ابوالحسن نيشابور در 15 کيلومتري شمال شهر نيشابور واقع شده است و همزمان با بيست‌وششمين جشنواره هنر محيطي،اين شهر مملو از هنرمندان شناخته شده‌اي بود كه از گوشه و کنارايران آمده بودند.
کارهاي مختلف و متنوعي به‌صورت چيدمان در طول جشنواره انجام شد و کارهاي هنرمندان جوان اغلب به‌صورت گروهي و جمعي شکل گرفتند.
از آنجا كه «کلاته شيخ ابوالحسن» در کنار آرامگاه اين عارف واقع شده است، در آثار ارائه شده در جشنواره به‌مفاهيم عرفاني توجه شده بود. داستان «مرغان» شيخ فريد الدين عطار نيز الهام تعداي از آثار جمعي و فردي بود.
همچنين در اين جشنواره مجموعه آثار «احمد نادعليان» در حوزه هنرهاي محيطي مرور شد و نمونه‌هاي تصويري بسياري از آثار هنرمندان محيطي نيز به نمايش درآمد.
جمعي از هنرمندان شرکت‌کننده در اين دوره از جشنواره نيز از معدن فيروزه اطراف نيشابور که سابقه‌اي پنج هزار ساله دارد و هميشه مورد توجه هنرمندان بوده ،ديدن كردند.
نادعليان در اين دوره نيز به‌عنوان يكي از هنرمندان فعال محيطي حضور داشت و با اشاره به جايگاه اين شهر گفت: از آنجا كه کلاته شيخ ابوالحسن محل سکونت دائمي هنرمندان با سابقه‌اي است، اين قابليت وجود دارد که به يک قطب فرهنگي مهم در استان خراسان تبديل شود و به عنوان مجموعه‌اي از هنرمندسراها ميزبان هنرمندان بين‌المللي و کشوري باشد.
اين در حالي است كه طي مذاكره نادعليان و مجيد ملانوروزي كه يكي از ميزبانان اين جشنواره در كلاته بود،مقرر شد تا هنرمندان با تجربه در اين دهکده هنري به صورت موقت ساکن شوند و آثار هنري خود را به صورت چيدمان‌هاي دائمي در آن محل به نمايش درآورند.
او اضافه كرد: هنرمندان جوان هم مي‌توانند در اين فضا در كنار ساير گروه‌هاي حرفه‌اي در جشنواره‌هاي ادواري محيطي شرکت كنند.از سوي ديگر وجود مقبره‌هاي خيام،عطار نيشابوري و کمال الملک و همچنين اسقرار دانشکده هنر در شهر، زيرساخت خوبي براي انجام برنامه‌هاي فرهنگي و هنري است.
نادعليان معتقد است: جذاب‌ترين و مهيج‌ترين اتفاق جشنواره پيدا شدن سنگ‌نگاره‌هايي قديمي توسط ياسر کوهستاني يکي از هنرمندان جواني بود كه در کوهستان‌هاي اطراف روستاي «درخت جوز» قرار داشت.
او گفت: سنگ نگاره‌ها در طبيعت، کهن‌ترين گونه هنرهاي محيطي محسوب مي‌شوند که براي ما محفوظ مانده‌اند. آنها در محيط و با استفاده از بسترهاي محيطي و ابزار طبيعي انجام شده‌اند.
اين هنرمند محيطي تصريح كرد: علي‌رغم اينکه ياسر کوهستاني در چند سال گذشته تصاوير اين سنگ‌نگاره را به کارشناسان اداره ميراث فرهنگي و هنرمنداني در استان نشان داده است،تاکنون آنها نسبت به وجود اين آثار بي‌توجه بوده‌اند و آن را کارشناسي نكردند.
به گفته نادعليان ؛روستاي «درخت جوز» در حوالي شهر کوچک «بار» از توابع شهرستان نيشابور قرار دارد و براي دسترسي به کنده‌نگاري‌هاي سنگي چند کيلومتر قبل از روستا بايد به سمت کوهستان پياده‌روي کرد.
برروي صخره‌هاي بالاي کوه که به صورت بامي بر منطقه اشراف دارد صخره نگاري‌هاي متعددي وجود دارد و با توجه به قدمت آنها رنگ قسمتهاي کنده شده همرنگ ساير نقاط است.
اين هنرمند محيطي اضافه كرد: با توجه به تجربه من در حوزه تاريخ هنر و کار عملي در زمينه کنده‌نگاري بر روي سنگ، مي‌توان حدس زد که کنده‌نگاري‌هاي موجود متعلق به حداقل شش هزار سال قبل است. البته براي يقين بيشتر لازم است که بررسي‌هاي دقيق‌تري انجام شود.
او ادامه داد: براي چنين تاريخ‌گذاري چند دليل وجود دارد. گونه سنگي که اين آثار بر آنها کنده‌نگاري شده‌است،همان گونه‌اي است که در اطراف ميمند و يا خمين وجود دارند. اين نوع سنگها داراي يک روکش رنگي تيره هستند که گاهي قهوه‌اي يا سرخ و گاهي نيز به رنگ سرمه‌اي ديده مي‌شوند.
نادعليان گفت: با توجه به بررسي‌هاي ميداني و مشاهده نزديک،مشخص شد که آثار موجود بدون استفاده از قلم فلزي انجام شده‌اند. در اين شيوه با استفاده از يک ابزار نوک تيز که مي‌تواند يک تراشه سنگ سخت و نوک تيز باشد پوسته روئي رنگ مخدوش و رنگ روشن پوسته زيرين آشکار مي‌شود.
او همچنين به موضوع اين سنگ‌نگاره اشاره كرد و افزود:موضوع اين کنده‌نگاري‌ها با توجه به محدوديت زماني و آنچه که ثبت شده، اغلب بز کوهي با شاخ بلند است كه از ديد جانبي طراحي شده‌اند. نقش دايره که در آن نقش علامت بعلاوه ديده مي‌شود و نقش افرادي که کمان شکار در دست به چشم مي‌خورند نيز در آنها ديده مي‌شود.
اين هنرمند محيطي تاكيد كرد: با توجه به‌اينکه اين کنده‌نگاري‌ها حداقل چند کيلومتر از آب رودخانه دورهستند و با در نظر داشتن اين مسئله که موضوع شکار در آنها مشاهده شده است، مي‌توانند مربوط به دوره شکار باشند و يا چوپان‌ها آنها را کنده‌نگاري کرده‌اند.
به گفته او؛نقش بزها بسيار ساده است. يکي از موارد کنده‌نگاري شده همانند بزها بر روي سفالينه‌هاي کشف شده در شوش نيز وجود دارد که متعلق به هزاره چهارم پيش از ميلاد است. نقش بعلاوه نيز همان نقوش خورشيدي هستند که بر روي سفالينه‌هاي کهن نقش خورده‌اند.
نادعليان معتقد است: بعضي از سنگ‌نگاره‌ها ؛خصوصا آنهايي که در قسمت جنوبي آن منطقه واقع شده‌اند با پوشش گياهي گل سنگ پوشيده شده‌اند و ساير نمونه‌ها نيز با توجه به اينکه کنده‌نگاري‌ها قدمت دارند در طول زمان قسمتهاي کنده شده‌شان همرنگ زمينه است.
او اضافه كرد: با توجه به همرنگ شدن قسمتهاي کنده شده،بهترين زمان براي عکاسي اين نوع کارها صبح زود و يا غروب است. با توجه به اينکه من در ميانه روز و در يک روز ابري از آنجا بازديد کردم شناسايي و عکس برداري دقيق دشوار بود.
با در نظر داشتن موضوع آثاري که تا کنون مشاهده شده و روش اجرا مي‌توان گفت عمده کنده‌نگاري‌ها مربوط به هزاره‌هاي قبل هستند. اين در حالي است که در ميمند کرمان تا چند دهه قبل آثار جديدي به مجموعه کهن اضافه شده‌اند.
نادعليان در بخش ديگري از صحبت‌هايش بيان داشت: علي‌رغم جذاب بودن سنگها براي کار، هيچ کاري در آن منطقه انجام ندادم. چرا که براي عوام مي‌تواند الگو باشد و آنها نيز نقش‌ها و يادگاري اضافه نمايند و اين در دراز مدت موجب تخريب خواهد شد. خوشبختانه با توجه به اينکه آثار مبهم هستند و با چشم غير هنرمندانه سخت کشف مي‌شوند اين خوش‌بيني وجود دارند که اين آثار براي هزاره‌هاي بيشتري باقي بمانند.
نادعليان در پايان با تاكيد بر اطلاع‌رساني و آموزش همگاني در اين زمينه خاطر نشان كرد:بايد از سميرا اميريان قدرداني كنيم که در چند روز سفر خصوصا براي دسترسي به اين آثار با وسيله شخصي ما را به محل مورد نظر برد و در انتظارمان ماند. به ياسر کوهستاني هم تبريک مي‌گويم چرا که يک بومي علاقمند به ميراث و محيط است.علاوه بر اين حجاري‌هاي پيدا شده او در اين منطقه، شواهدي است که دلالت بر وجود آثار تاريخي دارد،هر چند كه متاسفانه افراد سودجو براي دسترسي به آنها زمين را زير رو مي‌كنند.
گفتني است، در اين دوره کريم الله خاني دبيري جشنواره و کارهاي اجرائي را بر عهده داشت.
منبع : خبرگزاری ایسنا
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر