خبرگزاري ميراث فرهنگي - گردشگري - فهرست ميراث جهاني يونسكو را در تاريخ 1 ژوئن سال 2010 ميلادي مورد بررسي قرار داديم و به نتايج زير رسيديم:
تا زمان ارائه اين گزارش، 890 «ميراث جهاني» در فهرست يونسكو به ثبت رسيده كه در آن ميان، 689 «ميراث فرهنگي»، 176 «ميراث طبيعي» و 25 «ميراث مخلوط» (فرهنگي – طبيعي) ديده مي‌شوند.
در ضمن علاوه بر آمار بالا، 32 «ميراث در خطر» نيز در فهرست يونسكو ديده مي‌شود كه 16 مورد مربوط به «ميراث طبيعي» و 16 مورد مربوط به «ميراث فرهنگي» است. قابل ذكر است كه اين آثار در بين 148 كشور عضو «كنوانسيون ميراث جهاني» پراكنده‌اند.
در مورد ايران بايد بگوييم كه تاكنون 9 «ميراث فرهنگي» و 1 «ميراث در خطر» در فهرست يونسكو به ثبت رسانده است. با احتساب همه‌ي ميراث جهاني در همه‌ي كشورهاي عضو، مي‌توان چندين نتيجه گرفت:
1- به طور متوسط، هر كشور دنيا را مي‌توان داراي 6 ميراث جهاني فرض كرد.
2- تقريبا به ازاي هر 4 «ميراث فرهنگي»، 1 «ميراث طبيعي» به ثبت رسيده است. و اين بدان معني است كه تعداد «ميراث فرهنگي» در دنيا 4 برابر «ميراث طبيعي» است.
3- تقريبا 1 كشور از هر 5 كشور، داراي «ميراث در خطر» است و تخريب «ميراث طبيعي» دقيقا به اندازه‌ي «ميراث فرهنگي» است.
وقتي به فهرست يونسكو با دقت بيشتري نظر مي‌افكنيم متوجه مي‌شويم كه «ميراث در خطر» در كشورهاي توسعه يافته ديده نمي‌شود و بيشتر متعلق به كشورهاي جهان سوم است. توجه كنيد:
«ميراث فرهنگي در خطر» متعلق به كشورهاي يمن، ونزوئلا، تانزانيا، صربستان، فيليپين، پرو، پاكستان، شهر اورشليم كه توسط كشور اردن به ثبت رسيده، عراق، ايران، گرجستان، مصر، شيلي و افغانستان است.
«ميراث فرهنگي در خطر» متعلق به كشورهاي يمن، ونزوئلا، تانزانيا، صربستان، فيليپين، پرو، پاكستان، شهر اورشليم كه توسط كشور اردن به ثبت رسيده، عراق، ايران، گرجستان، مصر، شيلي و افغانستان است.
«ميراث طبيعي در خطر» متعلق به كشورهاي بليز، جمهوري آفريقاي مركزي ،كلمبيا، كنگو،
Côte d'Ivoire، اكوادور، اتيوپي، گينه، هند، نيجر و سنگال است.
چند موضوع جالب توجه در اين ميان قابل توجه است:
1- افغانستان 2 اثر در فهرست يونسكو ثبت كرده كه هر دو «ميراث فرهنگي در خطر» هستند.
2- كنگو 5 اثر در فهرست يونسكو ثبت كرده كه همه «ميراث طبيعي در خطر» هستند.
3- عراق 3 «ميراث فرهنگي» در فهرست يونسكو به ثبت رسانده كه 2 مورد از آن‌ها «ميراث فرهنگي در خطر» هستند.
4- جالب اين است كه پاكستان، افغانستان و عراق كشورهايي در همسايگي ايران هستند كه همگي «ميراث در خطر» دارند.
1- افغانستان 2 اثر در فهرست يونسكو ثبت كرده كه هر دو «ميراث فرهنگي در خطر» هستند.
2- كنگو 5 اثر در فهرست يونسكو ثبت كرده كه همه «ميراث طبيعي در خطر» هستند.
3- عراق 3 «ميراث فرهنگي» در فهرست يونسكو به ثبت رسانده كه 2 مورد از آن‌ها «ميراث فرهنگي در خطر» هستند.
4- جالب اين است كه پاكستان، افغانستان و عراق كشورهايي در همسايگي ايران هستند كه همگي «ميراث در خطر» دارند.
اگر به دنبال اين سوال باشيم كه كدام كشورها بيشتريم «ميراث جهاني» را به ثبت رسانده‌اند به نتيجه‌ي زير مي‌رسيم: ايتاليا با 44، اسپانيا با 41 و چين با 38 «ميراث جهاني» به ترتيب در فهرست اول تا سوم، قرار گرفته‌اند. در رتبه‌هاي بعدي، آلمان با 34 اثر، فرانسه با 32، مكزيك 29، انگليس 28، هند 27، روسيه 23 و آمريكا با 20 اثر ثبت شده، قابل توجه هستند.
با توجه به آمار بالا، مي‌توان بيان كرد كه به طور تقريبي رونق گردشگري در هر كشور و منطقه، با تعداد «ميراث جهاني» ارتباط مستقيم دارد. با نطري دوباره به فهرست «ميراث جهاني» متوجه مي‌شويم كه كشورهاي آمريكا با 12، استراليا با 11، كانادا با 9، روسيه با 8 و چين با 7 اثر ثبت شده، بيشترين «ميراث طبيعي» را ثبت كرده‌اند.
اين آمار، موضوع جالبي را براي ما روشن مي‌كند:
1- تعداد «ميراث طبيعي» با وسعت كشورها در ارتباط مستقيم است. يعني كشورهاي بزرگتر، ميراث طبيعي بيشتري را ثبت كرده‌اند. جالب اين است كه بر خلاف «ميراث طبيعي، «ميراث فرهنگي» با وسعت كشورها ارتباط ندارد. به طور مثال تنها در شهر بارسلونا، 9 ميراث جهاني وجود دارد و البته از اين لحاظ شهري بي‌رقيب است.
2- كشورهايي كه تمدن ديرينه‌‌اي ندارند، «ميراث طبيعي» بيشتري دارند و اين مي‌تواند بيانگر اين موضوع باشد كه ايجاد تمدن در بسياري از مواقع، طبيعت را مورد تهاجم و تخريب قرار داده است.
3- با توجه به «ميراث طبيعي» كشورهايي از قبيل؛ كاستاريكا تنها با 3 «ميراث طبيعي» و 0 «ميراث فرهنگي»، كنيا با 2 «ميراث طبيعي» از 4 «ميراث جهاني»، ماداگاسكار با 2 «ميراث طبيعي» از 3 «ميراث جهاني»، تانزانيا با 4 «ميراث طبيعي» از 7 «ميراث جهاني»، پاناما با 3 «ميراث طبيعي» از 5 «ميراث جهاني» و ... مي‌توان ادعا كرد كه كشورهاي آفريقايي و آمريكايي نسبت به كشورهاي آسيايي و اروپايي، «ميراث طبيعي» بيشتري دارند.
از طرفي نيوزيلند 3 «ميراث جهاني» به ثبت رسانده كه 2 اثر آن «ميراث طبيعي» و 1 «ميراث مخلوط» است. استراليا تنها 2 «ميراث فرهنگي»، 4 «ميراث مخلوط» و 11 «ميراث طبيعي» دارد. يعني قاره‌ي اقيانوسيه هم بيشتر با «ميراث طبيعي» خود را در عرصه‌ي جهان به نمايش درآورده است.
1- تعداد «ميراث طبيعي» با وسعت كشورها در ارتباط مستقيم است. يعني كشورهاي بزرگتر، ميراث طبيعي بيشتري را ثبت كرده‌اند. جالب اين است كه بر خلاف «ميراث طبيعي، «ميراث فرهنگي» با وسعت كشورها ارتباط ندارد. به طور مثال تنها در شهر بارسلونا، 9 ميراث جهاني وجود دارد و البته از اين لحاظ شهري بي‌رقيب است.
2- كشورهايي كه تمدن ديرينه‌‌اي ندارند، «ميراث طبيعي» بيشتري دارند و اين مي‌تواند بيانگر اين موضوع باشد كه ايجاد تمدن در بسياري از مواقع، طبيعت را مورد تهاجم و تخريب قرار داده است.
3- با توجه به «ميراث طبيعي» كشورهايي از قبيل؛ كاستاريكا تنها با 3 «ميراث طبيعي» و 0 «ميراث فرهنگي»، كنيا با 2 «ميراث طبيعي» از 4 «ميراث جهاني»، ماداگاسكار با 2 «ميراث طبيعي» از 3 «ميراث جهاني»، تانزانيا با 4 «ميراث طبيعي» از 7 «ميراث جهاني»، پاناما با 3 «ميراث طبيعي» از 5 «ميراث جهاني» و ... مي‌توان ادعا كرد كه كشورهاي آفريقايي و آمريكايي نسبت به كشورهاي آسيايي و اروپايي، «ميراث طبيعي» بيشتري دارند.
از طرفي نيوزيلند 3 «ميراث جهاني» به ثبت رسانده كه 2 اثر آن «ميراث طبيعي» و 1 «ميراث مخلوط» است. استراليا تنها 2 «ميراث فرهنگي»، 4 «ميراث مخلوط» و 11 «ميراث طبيعي» دارد. يعني قاره‌ي اقيانوسيه هم بيشتر با «ميراث طبيعي» خود را در عرصه‌ي جهان به نمايش درآورده است.
با مقايسه‌اي ميان ايران و برخي از كشورها مي‌توانيم به نتايج زير برسيم:
بلژيك 10 «ميراث جهاني»، هم‌تعداد با ايران در فهرست يونسكو ثبت كرده و اين در حالي است كه وسعت ايران 53 برابر آن است. ايران 21 مرتبه بزرگتر از كشور جمهوري چك است و با اين حال اين كشور 11 «ميراث جهاني» به ثبت رسانده. همچنين كشور ما حدود 40 برابر بزرگتر از كشور سوئيس است ولي هر دو 10 «ميراث جهاني» ثبت شده دارند، البته همزمان بايد به اين نكته توجه كرد كه سوئيس «ميراث در خطر» ندارد و 3 «ميراث طبيعي» در ميان «ميراث جهاني»اش ديده مي‌شوند.
بلژيك 10 «ميراث جهاني»، هم‌تعداد با ايران در فهرست يونسكو ثبت كرده و اين در حالي است كه وسعت ايران 53 برابر آن است. ايران 21 مرتبه بزرگتر از كشور جمهوري چك است و با اين حال اين كشور 11 «ميراث جهاني» به ثبت رسانده. همچنين كشور ما حدود 40 برابر بزرگتر از كشور سوئيس است ولي هر دو 10 «ميراث جهاني» ثبت شده دارند، البته همزمان بايد به اين نكته توجه كرد كه سوئيس «ميراث در خطر» ندارد و 3 «ميراث طبيعي» در ميان «ميراث جهاني»اش ديده مي‌شوند.
در واقع ايران از كشورهاي داراي فرهنگ ديرينه همچون هند (27 ميراث جهاني) و چين (38 ميراث جهاني) و يونان (17 ميراث جهاني)، تعداد بسيار كمتري «ميراث جهاني» به ثبت رسانده و از طرفي در برابر كشورهاي كوچك اروپايي نيز در وضعيت خوبي قرار ندارد. از نتايج فهرست «ميراث جهاني» يونسكو مي‌توان رابطه‌ي مستقيم ميان تعداد آثار ثبتي جهاني و توسعه‌يافتگي را دريافت.
آرش نورآقايي
منبع : خبرگزاری میراث فرهنگی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر