اوج بارش شهابی برساووشی امشب 21 مرداد

یک بارش شهابی برساووشی در سال 2007

بارش شهابی(رگبار شهابی) در هنگام عبور سیارهٔ زمین از میان توده‌ای از ذرات در فضا رخ می‌دهد. در این موافع تعداد زیادی شهاب در جو زمین می‌سوزند. هر بارش شهابی در ناحیه مشخصی از آسمان اتفاق می‌افتد و به این محل کانون بارش گفته می‌شود. البته جهت حرکت شهاب‌ها متفاوت است ولی اگر مسیر آنها را امتداد دهیم به کانون بارش می‌رسیم.
بارش شهابی برساوشی معمولاً با نرخ ساعتی سرسویی حدود ۱۰۰، دومین بارش شهابی بزرگ سال است.این بارش شهابی از تودهٔ ذرات برجای‌مانده از دنباله‌دار سوییفت‌تاتل یا ۱۰۹پ به وجود می‌آید و معمولاً از روز ۲۷ ماه تیر تا روز ۳ ماه شهریور (بیش از یک ماه) فعال است که بازهٔ زمانی خیلی بلندی برای یک بارش شهابی به‌شمار می‌آید.
اوج این بارش شهابی معمولاً هرساله در حدود روز ۲۲ ماه مرداد روی‌می‌دهد. کانون این بارش در صورت فلکی ذات الکرسی و در نزدیکی مرز آن با صورت فلکی برساوش واقع شده‌است، ولی در گذشته که اندازه‌گیری و سنجش دقیق مکان نورباران بارش‌های شهابی میسر نبود، اخترشناسان مکان کانون این بارش را در برساوش می‌دانستند و به همین دلیل آن را برساوشی نام‌گذاری کردند. به دلیل سنّت پابرجایی نام‌ها در اخترشناسی، این نام نیز همچون بسیاری موارد دیگر تا به امروز حفظ‌ شده و باقی مانده‌است.

پديده نجومي زيباي بارش شهابي «پر ساووشي» که همه ساله در دهه آخر مردادماه منجمان منتظر وقوع آن هستند، از امشب آغاز مي شود و در ايران قابل رويت است. اين بارش شهابي که چند روزي ميهمان آسمان شب خواهد بود، در شب ۲۱ مردادماه از ساعت ۲۱ و ۳۰ دقيقه به اوج مي رسد و براساس پيش بيني ها تا بامداد روز ۲۲ مردادماه ادامه خواهد داشت و در شهرهاي مختلف ايران نيز قابل مشاهده است. رصد اين پديده زيبا نيازي به ابزارهاي رصدي ندارد. تعداد شهاب ها در بارش پر ساووشي، ۱۰۰ عدد در هر ساعت ثبت شده است. اين بارش شهابي به دليل تعداد بارش و درخشندگي شهاب ها از بارش هاي بسيار مهم و به نوعي زيباترين بارش محسوب مي شود.

مهندس عتيقي، رئيس انجمن نجوم آماتوري ايران در گفت و گو با خراسان به جزئيات اين بارش شهابي اشاره مي کند و مي گويد: بارش شهابي «پر ساووشي» که برخي به اشتباه آن را «بر ساووشي» تلفظ مي کنند، يکي از بارش هاي مشهور ساليانه است که بازمانده دنباله دار «سويفت تاتل» است. اين بارش در واقع يکي از زيباترين پديده هاي دنباله نجومي است. دنباله دار «سويفت تاتل» که هسته اي به قطر ۱۰ کيلومتر دارد، ذرات گرد و غبار خود را روي زمين مي ريزد، اين ذرات با سرعت وارد اتمسفر زمين مي شود و بر اثر برخورد با اتمسفر مي سوزد و فلاش هاي آسماني ايجاد مي کند.

اين دنباله دار هر ۱۳۳ سال يک بار دور خورشيد مي چرخد و ذرات ميلي متري و ميکرومتري به جاي مانده از دم اين دنباله دار در برخورد با جو زمين منظره زيبايي از بارش شهابي را که به آن بارش شهانه اي نيز مي گويند، ايجاد مي کند. بارش پرساووشي به سبب داشتن آذرگوي ها و يا همان فايربال که شهاب هاي پرنورتر از قدر ۴- است، شهرت دارد. سرعت اين ذرات ۱۳۲ کيلومتر در ساعت و بهترين بارش ها وقتي است که زمين با توده بزرگي از اين ذرات برخورد مي کند.وي مي گويد: صورت فلکي پرساووش کانون اين بارش است.به گفته رئيس انجمن نجوم آماتوري، در بامداد جمعه ۲۲ مرداد ۸۹ اين بارش شهابي به اوج مي رسد که به علت نبود نور ماه در آسمان، آسيا و اروپا از موقعيت خوبي براي رصد اين بارش برخوردار هستند. نزديکي به صبح و قدري روشنايي هوا شايد به مشکل رصدگران بيفزايد. بارش شهابي در واقع به اين معناست که در طول شب و به ويژه در ساعات نزديک سحر، به طور ناگهاني مي توانيم شاهد هجوم تعداد زيادي شهاب هاي زيبا به سمت زمين باشيم که از جهت خاصي از آسمان به سمت زمين مي آيند. از خصوصيات بارش پرساووشي علاوه بر تعداد زياد شهاب ها، زيبايي خاص شهاب هاي اين بارش است. وي اظهار داشت: پيش بيني مي شود ميزان (ZHR) اين بارش ۱۰۰ شهاب در هر ساعت باشد. ذکر اين نکته نيز لازم است که براي رصد بارش هاي شهابي هيچ ابزار نجومي مورد نياز نيست و علاقه مندان صرفا با چشم غيرمسلح مي توانند روي زمين دراز بکشند و با زاويه باز اين بارش را نگاه کنند.وي اضافه مي کند: کانون بارش از امتداد خلاف جهت حرکت شهاب ها مشخص مي شود، اما اين بدان معنا نيست که ما صرفا شهاب ها را در صورت پرساووشي ببينيم بلکه شهاب هاي هر بارش را در کل آسمان و به ويژه در صورت هاي فلکي اطراف کانون بارش مشاهده مي کنيم. اين شهاب ها که در فاصله ۸۰ تا ۱۵۰ کيلومتري از سطح زمين در اصطکاک با اتم هاي جو برانگيخته مي شود، نوري فلورسانت را به چشم انسان مي رساند که خطري ندارد.

وي تصريح مي کند: اندازه گيري ميزان جابه جايي هر شهاب در آسمان تعيين قدر روشنايي شهاب ها، صور فلکي که شهاب در آن ها ديده شده است و عکس برداري از اين بارش شهابي که جشني آسماني را مهيا مي کند از جمله فعاليت هاي گروهي است که افراد يا علاقه مندان در هنگام بارش هاي شهابي انجام مي دهند.

ذکر اين نکته ضروري است که نور زياد کلان شهرها که به ويژه با روش غلط نور پردازي آسمان را روشن کرده است و آلاينده هاي هوا باعث مي شود کساني که در شهرهاي بزرگي همچون تهران، مشهد،اصفهان، شيراز و تبريز هستند نتوانند اين پديده را به طور کامل رصد کنند؛ چرا که اغلب آلودگي هاي نوري در آسمان شهرها اجازه فعاليت هاي نجومي و رصد پديده هايي از اين دست را نمي دهد.وي درباره جزئيات بهره برداري هاي علمي منجمان از بارش هاي شهابي تصريح مي کند: اغلب آماتورها از سر ذوق و به قصد تفنن نسبت به رصد اين بارش هاي شهابي اقدام مي کنند اما گزارش ها، عکس ها و تصاويري که گاهي منجمان آماتور از اين بارش ها ثبت مي کنند، مورد استفاده بخش هاي آکادميک يا منجمان حرفه اي قرار مي گيرد.

وي مي افزايد: دربارش هاي شهابي موارد مختلفي از جمله رنگ شهاب ها، زاويه برخوردشان با جو زمين، موقعيت ذرات و اين که با اضافه شدن غبار به جو زمين سرعت دوراني زمين کند مي شود و قاعدتا طول شبانه روز تغيير مي کند، همگي از مباحثي است که مورد مطالعه و بررسي قرار مي گيرد.

پیشنهاد میکنم امشب برید به جایی که از نور خبری نباشه تا بتونید این بارش شهابی زیبا رو ببینید.

منابع: ویکی پدیا ، سایت خراسان.